Boeken
DE OORLOG VAN MIJN VADER
Deze website ondersteunt primair het boek ‘De oorlog van mijn vader’ (2012) het eerste boek van Ron van Hasselt over (zijn familie in) de Tweede Wereldoorlog. Door achtergrondinformatie en het aangeven van nieuwe ontwikkelingen (Actualiteiten) kunt u snel een indruk krijgen van het boek. Inmiddels heeft hij vijf boeken gepubliceerd. Het zesde boek ‘Naar Polen’ verschijnt in mei 2021.
AFSCHEID IN MALCHOW
Eind april 2014 is “Afscheid in Malchow” verschenen. Daarin wordt onder andere het verhaal van Selma van Hasselt verteld. Zij wachtte haar lot niet af, ging onderduiken en raakte betrokken bij het verzet. Klik bovenstaand link Afscheid in Malchow aan voor meer informatie.
BEKENTENISSEN VAN EEN STILLE MAN
En in april 2016 is ‘Bekentenissen van een stille man’ verschenen. Dit boek is voor de helft een nauwgezet verslag van gebeurtenissen in bezet Nederland. Het beschrijft het lot van Henri en Henriëtte van Hasselt, hun onderduik en hun verraad. Daarnaast bevat het boek discussies die ontstonden naar aanleiding van hun trieste geschiedenis.
VERDACHT VAN WOONPLAATS TE ZIJN VERANDERD
Het lijkt een ijzeren regelmaat. In april 2018 is verschenen ‘Verdacht van woonplaats te zijn veranderd’. Het is een non-fictie boek met verschillende verhalen over onderduiken, vluchten en vluchtelingen. Het boek is vooral gebaseerd op het onderduikdagboek van 
dokter Marius van Rhijn. Naar aanleiding daarvan worden tal van andere bijna vergeten verhalen verteld. Tubantia van 19 april 2018 geeft een aantal rake typeringen. “Toch is Verdacht van woonplaats te zijn veranderd allesbehalve een simpel feelgoodverhaal. Van Hasselt, die eerder indrukwekkende boeken over zijn Enschedese ouders en andere Joodse familieleden schreef, steekt steeds weer de grens tussen hoop en wanhoop over.” En: “Hij verweeft de ‘bijna idyllische’onderduik van de Van Rhijns met andere persoonlijke (onderduik)verhalen in hun omgeving. Verhalen die meer dan eens wél voor Vuurpelotons, in gevangenissen, kampen of gaskamers eindigen. ”
OM EN NABIJ AUSCHWITZ
In januari 2020 verscheen bij uitgeverij Aspekt Om en nabij Auschwitz (en het lot van twee dochters). Het boek is geschreven uit verbazing. Verbazing over de plaatsbepaling op meer dan tienduizend overlijdensaktes van gedeporteerde Joden. Auschwitz is kennelijk een tamelijk onnauwkeurige omschrijving. In het boek wordt onder andere de bevrijding van de kampen bij Auschwitz beschreven op basis van ooggetuigenverklaringen. Weliswaar zijn de kampen bij Auschwitz bevrijd, maar daarmee is de bevrijding van Auschwitz nog altijd niet voltooid.
NAAR POLEN
In mei 2021 verscheen Naar Polen. Polen speelt een onuitwisbare rol in de Tweede Wereldoorlog. Het was een bestemming voor de treinen uit Westerbork. Het was het land met het grootste aantal Joden in Europa. Mede daarom bouwden de nazi’s juist dáár hun vernietigingskampen. Polen mag zich beroemen op het grootste verzetsleger van de bezette landen. Polen kent – zoals alle bezette landen – helden, schurken, helpers en moordenaars.
Als kind wist Ron van Hasselt ongeveer wat er bedoeld werd met ‘naar Polen’ of ‘niet teruggekeerd’. Hij is zijn ouders dankbaar dat ze hem in zijn jeugd onwetend lieten van de vernietigende barbarij die zo kort daarvoor heerste in Europa. Hij wist niets van de familiedrama’s van zijn speelkameraadjes. Nu verkent hij hoe de Tweede Wereldoorlog sporen heeft nagelaten in zijn omgeving en in zijn familie.
Er zijn overlevenden, er zijn getuigenverklaringen, er zijn onbekende dorpjes, onbekende kampen en bewust weggestopte herinneringen. In een aantal los van elkaar staande Kleine Verhalen – die soms onverwacht samenkomen – worden de persoonlijke ervaringen verweven met de Grote Geschiedenis
VERWACHT in mei 2022 een boek over de Groninger Joodse gemeenschap in en direct na de Tweede Wereldoorlog. Werktitel: UITGESLOTEN. Het boek moet onder andere een antwoord geven op de vraag hoe de gemeente Groningen omging met ‘Joods bezit’. Die vraag komt zeker aan de orde, maar de schrijver is meer geïnteresseerd in ‘mensen’ dan in ‘stenen’. Dus ook in dit boek vooral de persoonlijke verhalen: wat gebeurde er met de mensen?
Start
Het begon allemaal met dozen vol brieven, foto’s en documenten. De zoektocht werd uitgebreid met interviews en archiefonderzoek. Het eindigde met een volledige reconstructie van de wederwaardigheden van Ben van Hasselt in de oorlogsjaren 1940- 1945. Daarover schreef zoon Ron van Hasselt het boek ‘De oorlog van mijn vader’. Het vertelt het verhaal van Ben van Hasselt die dacht dat hij aan de Duitse troepen kon ontsnappen, die zijn pacifistische ideeën overboord zette en daadwerkelijk ging meehelpen in de oorlogsinspanningen van de geallieerden. Vreugde over een gewonnen oorlog heeft hij nooit gekend, omdat die overschaduwd werd door de gruwelijke waarheid over wat er met zijn familie was gebeurd.
Televisieaandacht
Televisie- én radioaandacht, gedrukte media: zie de rubriek ‘Actualiteiten’
Enschede en Glanerbrug: vrede en vlucht
Ben van Hasselt en Frouwkje Tromp hebben voor de oorlog beiden les gegeven aan de Schipholtschool te Glanerbrug. Op het moment van de Duitse inval op 10 mei 1940 is Enschede het vertrekpunt van hun vlucht. Ben zet zijn pacifistische gedachtengoed overboord en wil dienst nemen in het Nederlandse leger. Dat heeft op dat moment wel andere zorgen aan het hoofd. Via Apeldoorn, de Grebbelinie en Amsterdam lukt het ze de kust te bereiken. Het lijkt een onoverbrugbare hindernis.
Maastricht: bevrijding
Op 14 september 13.00 uur loopt Ben van Hasselt naast een Amerikaanse luitenant-kolonel langs de oevers van de Maas in Maastricht. De eerste bevrijde grote stad. Hij is op dat moment de eerste en de hoogste Nederlandse militair die het smalle strookje bevrijd Nederland instapt. Om 14.00 uur zal hij in het stadhuis ‘uit naam der Koningin’ Jhr. mr. Michiels van Kessenich laten benoemen als vervanger van de door de Duitse bezetter aangestelde burgemeester.
IJmuiden 1940: geen veilige haven
Er bestaan verschillende verslagen die melden dat nog na de capitulatie schepen zijn uitgevaren. De Bodegraven vertrekt om 10 voor 8 ’s avonds met – dankzij Truus Wijsmuller – 73 Joodse weeskinderen aan boord. Op hetzelfde schip bevindt zich de kunsthandelaar Jacques Goudstikker. Ook de kustvaarders Fiducia, Java, Wega en de Friso worden genoemd. De Java vertrekt na achten. De Friso heeft ruim 80 Joodse vluchtelingen aan boord waaronder Lou de Jong en Meijer Sluyser. De toegang tot de haven was belemmerd door het afzinken van het passagiersschip J.P. Coen.
Groningen: icoon van jodenvervolging
De foto van Bens broer Simon die met zijn dochter Fietje over de Vismarkt loopt, is in Groningen een icoon geworden van de Jodenvervolging. De foto is o.a. afgedrukt in Groningen in Oorlogstijd en in de Canon van Groningen. In de plaatsen Haulerwijk en Groningen zijn scholen genoemd naar Simon van Hasselt.
Simon van Hasselt met dochter Fietje in 1942 op de Vismarkt in Groningen
Amsterdam: hoogste tijd
Ben en Frouwk zijn nog langs geweest in Amsterdam om broer Jaap van Hasselt te waarschuwen. In 1943 is het de hoogste tijd voor Jaap en zijn gezin om onder te duiken. Het gezin kan al niet meer bij elkaar blijven. Jaap en zijn vrouw Lies duiken onder in België. Hun kinderen Els en Karla worden ondergebracht bij een pleeggezin in Blaricum. Ze kunnen daar in eerste instantie nog betrekkelijk vrij rondlopen. Deze foto staat niet in het boek. Hij is afkomstig uit de collectie Hogenbirk.
Karla (links) en Els (rechts), in het midden Betty en Simon van Aalst die op hetzelfde adres waren ondergedoken.
Fragment
“Mijn school aan de Schoolstraat in Groningen lag achter ‘de puinhopen’. Achter het stadhuis waren die ook. Ik speelde daar met mijn schoolkameraadjes. Muurtjes, keldergewelven waar altijd water in stond, maar ook zandige oppervlakten waar je goed kon knikkeren en landjepik spelen. ‘Laten we op de puinhopen gaan spelen’, was een gangbare manier van spreken en het was in emotie niet anders dan ‘laten we naar de speeltuin gaan’. Misschien wist ik wel dat die puinhopen sporen waren van een oorlog. Maar dat leek een heel andere oorlog dan die waar mijn ouders en de ooms en tantes het over hadden. En achteraf ben ik mijn ouders dankbaar dat ik daar onbekommerd kon spelen. Zonder bijgedachten. Zonder kennis. Ik wist niet beter.” (uit ‘De oorlog van mijn vader’)
(foto Beeldbank Groninger Archieven)
Zwijgen
“Bijna altijd was er wel iemand die het zwaarder had gehad. Wie kon er klagen over bijvoorbeeld de spanning en gruwelijke bekrompenheid van een onderduik, wanneer overlevenden van Bergen-Belsen en Auschwitz zwegen over hun verhaal. En de overlevenden van de kampen wilden niet klagen omdat tegenover hun overleven degenen stonden die het niet hadden overleefd. Zo bleef alleen het zwijgen over.” (uit ‘De oorlog van mijn vader’)
Fragment (2)
“De journalist vroeg door. Toen pas hoorde ik voor het eerst het echte verhaal van zijn kinderen. Hij kon wel aan een buitenstaander – een journalist – vertellen wat voor de eigen familie te pijnlijk was om aan te roeren. ‘Dit is mijn verhaal’, zo zei hij nadat hij het verteld had, en met bijna verstikte stem voegde hij daaraan toe: ‘Ja, dat laat je natuurlijk nooit vrij’.” (uit ‘De oorlog van mijn vader’)
Selma
In ‘De oorlog van mijn vader’ wordt niet gesproken over Selma van Hasselt. Op deze website wil Ron toch zo goed mogelijk haar verhaal vertellen. Lees en zie meer op de Info-pagina. http://www.deoorlogvanmijnvader.nl/?page_id=8
Oproep
Aanvullingen en verbeteringen zijn welkom. Reacties graag via de pagina ‘Contact’. Specifieke vraag over foto: zie ‘Info’ pagina..